39-450 Baranów Sandomierski, ul. Zamkowa 20, tel. 15 811 80 39, godziny otwarcia i ceny biletów, Ten adres email do muzeum jest ukrywany , www

Zamek założony przez Andrzeja i Rafała Leszczyńskich jest jednym z najpiękniejszych zabytków polskiego renesansu. Zbudowany na planie prostokąta z zachwycającym, arkadowym dziedzińcem, otoczonym krużgankami, wspaniałą Galerią Tylmanowską i basztą Falconiego z unikatowymi sztukateriami włoskiego mistrza w oprawie 14 - hektarowego, pięknego parku. Zamek dwukrotnie niszczyły pożary, został też zdewastowany w czasie II wojny światowej i w pierwszych latach powojennych, ale, choć z jego wyposażenia nic nie pozostało, sama budowla przetrwała. W 1953 r. rozpoczęła się odbudowa zamku baranowskiego, którą zakończono w 1968 r., przywracając zabytkowi dawną świetność. Stylowo umeblowane komnaty ozdobione obrazami szkoły włoskiej i portretami magnackimi, tworzą muzeum wnętrz.

44-177 Paniówki, ul. Podzamcze 6, Chudów, tel. 32 330 13 00, godziny otwarcia i ceny biletów, e-mail, www

Obecny renesansowy zamek zbudowano na planie zbliżonym do prostokąta o wymiarach 30 x 26 m. W środku założenia znajdował się niewielki dziedziniec z centralnie usytuowaną studnią. Muzeum bazuje na zbiorach powstałych dzięki prowadzonym od 2001 roku przez Fundację "Zamek Chudów" badaniom archeologicznym i obejmuje: piwnicę wieży (wystawa archeologiczna: zrekonstruowane naczynia ceramiczne, fragmenty średniowiecznej studni); kodygnację wejściową (zrekonstruowany system ryglowania bramy); - I piętro wieży (zrekonstruowany kominek, model zamku); II piętro wieży (wystawa dawnych zdjęć zamku); III piętro wieży (rekonstrukcja pomieszczenia mieszkalnego, XVI-wieczna latryna); IV piętro wieży (wystawa muzealna prezentująca kafle piecowe); ekspozycję na dziedzińcu (relikty murów i filarów odkryte podczas wykopalisk, studnię); lapidarium, w którym zgromadzone są fragmenty detali architektonicznych.

Fot. P. Grabalski

97-570 Przedbórz, ul. Kielecka 9, tel. 44 781 50 80, godziny otwarcia i ceny biletów, e-mail, www

Muzeum mieści się w wyremontowanym, siedemnastowiecznym budynku dawnej karczmy. Jest jednym z najciekawszych w centralnej Polsce muzeów o charakterze mini-skansenu. Jego zbiory obejmują kilka tysięcy eksponatów o charakterze etnograficznym i historycznym, które prezentowane są w ramach kilku stałych ekspozycji: podwórze wiejskie z wystawą dawnych narzędzi, wozem i studnią z żurawiem; kącik z macewami po przedborskich Żydach; kuźnia i warsztat bednarski; izba ludowa w XIX-wiecznym stylu, a w niej piec z zapieckiem, czynne krosno, dawne meble; zanikające rzemiosło (rymarstwo, szewstwo, plecionkarstwo, ciesielstwo, siciarstwo, garncarstwo); sala z wyrobami tkactwa przedborskiego; historia Przedborza i okolic - wystawa prezentująca dużą kolekcję ludowych rzeźb, haftów, obrazów i fotografii chat wiejskich; bunkier partyzancki z okresu II wojny światowej; dzieje Żydów przedborskich, na której prezentowany jest m. in. Szynkwas z dawnego zajazdu.

97-200 Tomaszów Mazowiecki, ul. A. Frycza Modrzewskiego 9/11, tel. 44 723 00 03, godziny otwarcia i ceny biletów, Ten adres email do muzeum jest ukrywany , www

Skansen Rzeki Pilicy powstał w 2000 roku. Jest pierwszym w Polsce muzeum na wolnym powietrzu poświęconym rzece. Najbardziej rozbudowana jest ekspozycja zatytułowana „Młynarstwo wodne w dorzeczu Pilicy”. Najważniejszym jej elementem jest drewniany młyn wodny, przeniesiony wraz z całym wyposażeniem w latach 1998-2000 ze wsi Kuźnica Żerechowska, położonej nad rzeką Luciążą – największym lewym dopływem Pilicy. Wnętrze budynku zajmuje ekspozycja poświęcona tradycjom młynarstwa wodnego w dorzeczu Pilicy. Szczególną atrakcję stanowią wykonane z niezwykłą precyzją przez Jerzego Sosnowskiego z Tomaszowa Mazowieckiego makiety młynów wodnych oraz mostów. Obok skansenowego młyna w stylowej galerii zostało zgromadzonych ponad 30 kamieni młyńskich pochodzących z nieistniejących już młynów z dorzecza Pilicy. Jest to największa tego typu kolekcja w Polsce.

Fot. Tomek Kielan

64-500 Szamotuły, ul. Wroniecka 30, tel. 61 29 218 13, godziny otwarcia i ceny biletów, Ten adres email do muzeum jest ukrywany , www

Muzeum w Szamotułach powstało w 1957 roku. Początkowo muzeum mieściło się w późnogotyckiej baszcie i miało charakter placówki regionalnej. Około 1976 roku rozpoczął się remont zamku, który zakończył się w 1989 roku. Budynek zamku przekazano muzeum w 1970 roku. W głównym budynku muzeum, dawnym zamku, prezentowane są wnętrza siedziby magnackiej. Wysokiej klasy meble, przedmioty dekoracyjne i codziennego użytku, bogate tkaniny, dywany, porcelana chińska i zachodnioeuropejska, zegary i rzeźby. W sieni drzewo genealogiczne Szamotulskich i Górków, a także tablica fundacyjna z 1518 roku. Na wystawie stałej prezentowane jest blisko 490 przedmiotów związanych ze sztuką cerkiewną, w tym około 200 ikon. W zamku organizowane są również wystawy czasowe, koncerty, wykłady, odczyty, uroczystości patriotyczne, uroczystości rocznicowe, spotkania poetyckie, które znajdują bardzo szeroki krąg odbiorców.