Stara Grzybowszczyzna, z której pochodzi chałupa jest niewielką miejscowością położoną na wschodnim skraju Puszczy Knyszyńskiej, na terenie zamieszkałym przez ludność białoruską wyznania prawosławnego. Samorzutne osadnictwo na tym obszarze trwające do połowy szesnastego stulecia charakteryzowało się nieregularną zabudową i rozproszonym układem pól wśród terenów leśnych. Zagrody były lokowane bez ustalonego układu, dobra skarbowe wymieszane z własnością prywatną i kościelną.
|
Utrudniało to prowadzenie racjonalnej gospodarki. W drugiej połowie XVI w. przeprowadzono wielką reformę agrarną, zwaną pomiarą włóczną, która uporządkowała stosunki prawne i administracyjne na następne stulecia. Wprowadzony wówczas system osadniczy na niektórych terenach dotrwał do czasów współczesnych. Polegał on na komasacji gruntów rozproszonych wśród różnych właścicieli, oddzieleniu dóbr prywatnych od skarbowych i kościelnych, wprowadzeniu trójpolówki, scaleniu osadnictwa i wymierzeniu gruntów pod nowo zakładane wsie.
Powstały wówczas wsie zwane szeregówkami, o regularnym układzie siedlisk, pól i dróg, z jednolitą zabudową zagród. Na wąskich i długich działkach siedliskowych znajdował się jeden lub dwa rzędy domów stojących szczytem do drogi. Do zrębowej chałupy dostawiona była część gospodarcza z pomieszczeniami dla zwierząt. Całość składała się z długiego ciągu pomieszczeń przykrytych wspólnym dachem, za którymi znajdował się ogród, podwórze i sad. Wejścia do części mieszkalnej oraz chlewów znajdowały się w dłuższej ścianie budynku, od strony podwórza. Zagrodę zamykała stodoła, za którą biegła droga zastodolna oddzielająca część zabudowaną wsi od pól uprawnych. Pomiędzy stodołą a chałupą z chlewami znajdował się ogród warzywny, sad, piwnica, a niekiedy i spichlerz.
Budynek znajdujący się obecnie w skansenie wzniesiony został w połowie XIX wieku. Charakter wystroju jego wnętrza nawiązuje do początku ubiegłego wieku. W izbie mieszkalnej dominuje piec kuchenny.
|
|