Ekspozycja w tej sali ma na celu wyodrębnienie tematyki związanej z nauczaniem na akademiach oraz sztuką oficjalną, reprezentacyjną, prezentowaną na salonach i odpowiadającą zapotrzebowaniu elit i bogatej części społeczeństwa. Przykładem typowym dla malarstwa religijnego tego czasu jest obraz Feliksa Cichockiego-Nałęcza, Matka Boska Prządka (Praca) - łączący uwspółcześnioną ikonografię z formą typową dla akademickiego warsztatu drugiej połowy XIX wieku.

W doborze dzieł reprezentujących różnorodne tendencje w malarstwie historycznym uwzględniona została sytuacja specyficzna historii i kultury polskiej w XIX wieku, czyli przewaga tematyki narodowej, tworzonej "ku pokrzepieniu serc". Pokazano obrazy inspirowane legendami i literaturą, ilustrujące wydarzenia z historii ojczyzny i odwołujące się do antyku (tematy ze starożytnej historii grecko-rzymskiej i biblijnej, czyli dzieła Jana Matejki, Wojciecha Gersona, Maksymiliana Antoniego Piotrowskiego, Kazimierza Alchimowicza, Witolda Piwnickiego, Jacka Malczewskiego. Zestawienia obrazów, np. Wernyhora Matejki i Śmierć Ellenai Malczewskiego, wskazują na bogactwo skojarzeń artystycznych i kulturowych towarzyszących odkrywanemu na nowo polskiemu malarstwu historycznemu.

Zwrócono uwagę na tematykę orientalną, niezwykle popularną w malarstwie zachodnim, a reprezentowaną również w malarstwie polskim (Józef Paweł Merwart, Mojżesz zabijający Egipcjanina, Tadeusz Ajdukiewicz, Przy studni).

Tematykę rodzajową polska publiczność akceptowała łatwiej, jeśli towarzyszyła jej konotacja patriotyczna, wiązana z narodową tradycją lub historią (Hipolit Lipiński, Konik Zwierzyniecki, Władysław Łuszczkiewicz, Ofiarowanie kura Bractwu Kurkowemu).

Portret zarówno w wersji reprezentacyjnej jak i kameralnej, ukazany został na przykładach oficjalnych wizerunków malowanych przez Kazimierza Pochwalskiego, Jana Matejkę, Henryka Rodakowskiego oraz rzeźbionych, np. przez Piusa Welońskiego.

Organizator: Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach