Galeria malarstwa obejmuje najważniejsze zjawiska i kierunki w sztuce polskiej, począwszy od klasycyzmu, realizmu, poprzez romantyzm, sztukę Młodej Polski, symbolizm, secesję, impresjonizm aż po malarstwo okresu międzywojennego. Pod względem tematyki dominują portrety, na których malarze uwiecznili postacie historyczne, znane osobistości, artystów, członków rodziny, wizerunki dzieci a także portrety zbiorowe i autoportrety. Liczne są krajobrazy, sceny rodzajowe, symboliczne i alegoryczne.

Większość obrazów eksponowanych w galerii zalicza się do największych osiągnięć sztuki polskiej a przykładem mogą być takie dzieła, jak: "Błękitny chłopiec" i "Amazonka" Piotra Michałowskiego, portrety Henryka Rodakowskiego i Jana Matejki, obrazy Józefa Chełmońskiego, słynna "Żydówka z cytrynami" Aleksandra Gierymskiego, "Sulamitka" Maurycego Gottlieba i "Lato" Aleksandra Kotsisa, obrazy przedstawicieli Młodej Polski: Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Mehoffera, symbolisty Jacka Malczewskiego, Leona Wyczółkowskiego oraz impresjonistów: Józefa Pankiewicza, Władysława Podkowińskiego, pejzaże Jana Stanisławskiego i portrety Olgi Boznańskiej.

Mimo poważnych strat wojennych jest to zbiór niezwykle cenny, znany i liczący się w kraju, obejmujący dzieła o wysokich walorach artystycznych, reprodukowane w licznych albumach, podręcznikach i katalogach wystaw oraz eksponowane na wszystkich ważniejszych wystawach w Polsce i na prezentacjach sztuki polskiej za granicą.

Galeria Malarstwa Polskiego 1800-1945 pochodzi w większości ze zbiorów przedwojennego Muzeum Śląskiego, gromadzonych w latach 1927-1939 przez ówczesnego dyrektora dr. Tadeusza Dobrowolskiego. Obrazy kupowano w antykwariatach Krakowa, Warszawy, Lwowa, na krajowych wystawach sztuki, od prywatnych właścicieli oraz bezpośrednio od artystów a także w galeriach zagranicznych - w Paryżu i Wiedniu. Kolekcja była tymczasowo w salach Urzędu Wojewódzkiego i miała być przeniesiona w 1940 roku do nowo wznoszonego gmachu.

Organizator: Muzeum Śląskie

Kurator: Katarzyna Jarmuł