19-200 Grajewo, Wojewodzin 52, tel. 86 272 22 31, ul. Ogrodowa 15, tel. 86 272 22 31, godziny otwarcia i ceny biletów, e-mail, www

Muzeum Sprzętu Rolniczego znajduje się w Zespole Szkół w Wojewodzinie. Muzeum powstało w 1998 roku z inicjatywy nauczycieli i uczniów. Na placu szkolnym w wydzielonym miejscu wystawione zostały narzędzia i sprzęt używane dawniej w rolnictwie m.in.: brona sprężynowa z 1960 r., silnik stacjonarny z 1935 r., silnik stacjonarny "Slavia" z 1939 r., pług dwuskibowy konny z 1935 r., kierat z 1925 r., grabie konne uniwersalne z 1971 r., kopaczka gwiazdowa z 1960 r., sieczkarnia toporowa z 1930 r., targanka z 1938 r., młockarnia szerkomłotna z 1962 r., kultywator konny z 1960 r., pług ramowy konny z 1955 r., obsypnik konny z 1953 r., brona lekka konna 1968 r.

05-800 Pruszków, pl. Jana Pawła II 2, tel. 22 758 72 66, godziny otwarcia i ceny biletów, Ten adres email do muzeum jest ukrywany , www

Muzeum mieści się w XIX-wiecznej oficynie należącej do zespołu pałacowego rodziny Potulickich. Powstało w połowie 1975 roku. Jego założenie wiąże się z odkryciem na Mazowszu Zachodnim (rejon Pruszkowa, Błonia, Milanówka) centrum metalurgii żelaza, które istniało w okresie wpływów rzymskich (I w. p.n.e. - IV w. n.e.) i było drugim co do wielkości ośrodkiem produkcji żelaza na terenie Europy barbarzyńskiej. Muzeum gromadzi, inwentaryzuje i opracowuje naukowo zabytki archeologiczne z zakresu pradziejów Mazowsza Zachodniego ze szczególnym uwzględnieniem mazowieckiego ośrodka metalurgii żelaza z okresu wpływów rzymskich. Muzeum gromadzi zbiory ikonograficzne z zakresu historii miasta Pruszkowa, prowadzi badania nad historią i procesami urbanizacyjnymi miast Zachodniego Mazowsza na przełomie XIX i XX wieku.

26-006 Nowa Słupia, ul. Świętokrzyska 59, tel. 41 317 70 18 , godziny otwarcia i ceny biletów, e-mail, www

W muzeum obejrzeć można fragmenty dawnych pieców hutniczych, odsłonięte i pozostawione w tym samym miejscu, gdzie funkcjonowały przed około 2 tysiącami lat. Ekspozycja uzupełniająca obrazuje terytorialny zasięg hutnictwa świętokrzyskiego, wyjaśnia technologię i organizację wytopów oraz prezentuje wyroby żelazne wykonane z uzyskanego tą drogą metalu. W Muzeum zobaczy można monety rzymskie wydobyte w czasie prac wykopaliskowych, świadczące o kontaktach handlowych tych ziem z Cesarstwem Rzymskim (najpewniej przedmiotem handlu było właśnie żelazo). Muzeum dysponuje szczegółową dokumentacją wszystkich posiadanych eksponatów, oraz specjalistyczną biblioteką. Wszystkie informacje są udostępniane zainteresowanym. Na podstawie zbiorów i dokumentacji muzeum powstało wiele prac licencjackich, magisterskich i doktorskich.

Fot: Graczyk

43-300 Bielsko-Biała, ul. Sukiennicza 7, tel. 33 811 04 25, godziny otwarcia i ceny biletów, Ten adres email do muzeum jest ukrywany , www

Muzeum zostało utworzone w 1979 roku przy ówczesnym Muzeum Okręgowym (otwarte w 1996 roku). Zajmuje się gromadzeniem i eksponowaniem pamiątek związanych głównie z historią słynnej Bielskiej Wełny. Jego siedzibą od 1983 roku jest dawna fabryka sukna firmy „Karola Büttnera Synowie”. Ten początkowo niewielki zakład, uruchomiony ok. 1870 roku, z czasem znacząco rozbudowany, po 1945 roku należał do Zakładów Przemysłu Wełnianego „Bewelana”. Ekspozycja muzealna mieści się w zabytkowym budynku fabrycznym z lat 1900-1907. W salach zgromadzono maszyny i urządzenia, pracujące dawniej w poszczególnych oddziałach fabryki włókienniczej: na przędzalni, oddziale przygotowawczym, tkalni i wykończalni. Jest też kantor mistrza i laboratorium zakładowe. Odrębny zespół tworzą maszyny do wyrobu kapeluszy; wiekowa obrabiarka, wiertarki oraz narzędzia ślusarskie reprezentują przemysł metalowy. Uzupełnieniem ekspozycji są wystawy poświęcone historii lokalnych straży pożarnych oraz wodociągów, mała drukarnia oraz „lamus muzealny”, gdzie zgromadzono sprzęty gospodarstwa domowego, radioodbiorniki, maszyny do pisania itp. W salach poddasza odbywają się wystawy czasowe. Muzeum dysponuje fachowym księgozbiorem, są tu m.in. wydawnictwa poświęcone technice włókienniczej z XIX i XX wieku oraz Roczniki Polskiego Przemysłu i Handlu z lat 30. XX wieku.

26-242 Ruda Maleniecka, Maleniec 54, tel. 41 373 11 42, godziny otwarcia i ceny biletów, Ten adres email do muzeum jest ukrywany , www

Muzeum to unikatowy w Europie zabytek polskiej myśli inżynierskiej. Zbudowana w Maleńcu fryszernia była na ówczesne czasy bardzo nowoczesnym zakładem metalurgicznym, w którym odbywały się procesy świeżenia surówki żelaza przez utlenianie zawartego w nim węgla i innych domieszek i npstępnego przekuwania na stal, w czasie którego dodatkowo usuwane były niepożądane zanieczyszczenia. "Fryszerka" albo kuźnica to zakład, w którym surowiec żelazny, czyli surowizna, przez przetapianie w ogniskach do kowalskich podobnych i następnie kucie wielkimi młotami, najczęściej siłą wody poruszanymi, zostaje przerobiony na "żelazo sztabowe". W zakładzie produkowano gwoździe, szpadle, łopaty różnych rodzajów, lemiesze, odkładnice, okucia okienne i galanterię budowlaną, nity. Obiekt jest zadbany, sprawny technicznie, a uruchomienie walcowni uzależnione jest jedynie od poziomu wody w zbiorniku wodnym.