|
|
O pożytkach z gliny płynących | |
Wystawa stała - otwarta (2636, 0.51)skansen, etnograficzna, garncarstwo
|
|
Glina odgrywała niegdyś niezwykle istotną rolę w wielu dziedzinach działalności gospodarczej człowieka. Przez kilka tysięcy lat wykorzystywano ją jako surowiec do wyrobu naczyń. Na terenie Białostocczyzny działało niegdyś kilka ośrodków garncarskich, między innymi w Buksztelu, Chrabołach, Czarnej Wsi Kościelnej, Hryniewiczach Dużych, Kleszczelach, Łuce, Moczalni i Siemiatyczach. Ich lokalizacja uzależniona była w głównej mierze od dostępu do odpowiedniej jakości surowca.
|
Garncarze rozróżniali dwa podstawowe rodzaje gliny ""chudą" i "tłustą", które dodatkowo dzielili ze względu na miejsce jej wydobycia oraz rodzaj występujących w niej zanieczyszczeń. Współcześnie pracownie garncarskie działają już tylko w Czarnej Wsi Kościelnej.
Typowa pracownia mieściła się w niewielkim wolnostojącym drewnianym budynku. Podstawowym jej wyposażeniem było koło garncarskie z napędem nożnym oraz urządzenie złożone z dwóch zębatych wałków do rozdrabniania grudek w glinie, tak, aby miała ona jednolitą konsystencję. Przed rozpoczęciem toczenia przygotowaną porcję gliny ważono na wadze w celu zapewnienia jednakowych wymiarów toczonych naczyń. Glinę przechowywano w dole zwanym kotuchem.
Zazwyczaj warsztat ogrzewano niewielkim żeliwnym piecem, który musiał zapewnić wystarczającą ilość ciepła do ogrzania pomieszczenia i wyschnięcia naczyń rozmieszczonych na półkach wzdłuż ścian pracowni. W niektórych pracowniach znajdowały się żarna do przemiału polewy garncarskiej składającej się z ołowiu, piasku i wody. Z drobnych przedmiotów stanowiących niezbędne wyposażenie należy wymienić kawałki drutu do odcinania wytoczonego naczynia od podstawy na kole, a także krzemienie, którymi polerowano powierzchnię garnków. Glina stanowiła od zarania dziejów podstawowy surowiec wykorzystywany przez człowieka w budownictwie. Dzięki swym właściwościom plastycznym świetnie nadawała się do wypełniania szczelin między belkami zrębu.
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|