Izba zagłębiowska - Wystawa stała - Będzin [Muzea w Polsce]

Wystawa jest próbą rekonstrukcji wnętrza chaty z terenu Zagłębia Dąbrowskiego. Jest to tzw. typ chaty jednoizbowej, lecz składa się on z izby i sieni. Z sieni wydzielone jest również małe pomieszczenie dla bydła i innych zwierząt domowych, które dawniej często przebywały w jednym pomieszczeniu z człowiekiem. W sieni i obórce zgromadziliśmy dawne narzędzia rolnicze i sprzęty niezbędne w gospodarstwie: pług, motyki, kosę, cepy, kosz zasobowy do przechowywania zboża, jarzma oraz żarna do mielenia.

Tereny dziś wchodzące w skład Zagłębia Dąbrowskiego to część ziem słowiańskich, które Mieszko I przyłączył około roku 990 wraz z Małopolską i Śląskiem do swego państwa. Mimo zmiennych kolei losu kraina ta związana była z Rzeczypospolitą, aż do rozbiorów, stanowiąc zachodnie rubieże Polski.

Podstawą egzystencji mieszkańców Zagłębia przez długi czas było rolnictwo i hodowla zwierząt. Wieś swoje potrzeby zaspokajała w obrębie gospodarki samowystarczalnej. Niezbyt urodzajna ziemia zmuszała jednak ludność do dodatkowych prac tj. tkactwo, kołodziejstwo czy koszykarstwo. Dopiero rozwój górnictwa i hutnictwa na terenach Zagłębia w II połowie XIX wieku spowodował przejście ludności rolniczej do pracy w przemyśle.

Do początku XX wieku na obszarze Zagłębia Dąbrowskiego przeważała zabudowa drewniana. Były to chaty o wysokich dachach czterospadowych lub dwuspadowych z przyczółkiem, który wysunięty poza ścianę szczytową tworzył, wsparty na słupach, podcień.Obraz dawnej zabudowy dają nam umieszczone przed wejściem na wystawę fotografie starych domów z omawianego obszaru oraz makieta przedstawiająca zagrodę zagłębiowską (zabudowania mieszkalne i gospodarcze).

Należy także wspomnieć o zachowanych elementach stroju ludowego Zagłębia wykazujących duże zróżnicowanie typologiczne. Ubiór składał się z elementów pochodzenia małopolskiego, śląskiego i mazowieckiego. Sytuacji tej sprzyjało położenie na pograniczu i skrzyżowanie szlaków handlowych.