Ekspozycja zorganizowana w piwnicach - celach budynku, w którym od połowy 1945 do 1956 roku mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, gdzie więzieni byli żołnierze Armii Krajowej, Zrzeszenia Wolność i Niepodległość, Batalionów Chłopskich, Narodowych Sił Zbrojnych i innych organizacji niepodległościowego podziemia. Na wystawie prezentowane są dokumenty ukazujące początki rodzącej się władzy ludowej, pierwsze zarządzenia władz komunistycznych oraz fotografie osób prześladowanych.

Dom drewniany zrekonstruowano na terenie Muzeum na wzór istniejących, charakterystycznych dla Bukowiny przykładów zachowanego budownictwa ludowego. Budynek o konstrukcji wieńcowej, szeroko - frontowy, posiada symetryczny układ wnętrz z izbami mieszkalnymi po obu stronach. Front budynku ma na całej szerokości wysunięty podcień wsparty na ozdobnych słupach. Obiekt z dachem dwuspadkowym z naczółkami okryto gontem. Charakterystyczne dla bryły budynku są zdobienia w drewnie oraz obróbki blacharskie.

Obiekt architektury drewnianej, szczególnie cenny dla zbiorów Muzeum Etnograficznego z uwagi na archaiczność formy. Brak datowania na obiekcie uniemożliwia podanie dokładnego czasu jego pochodzenia, jednakże na podstawie danych historycznych i porównawczych badań etnograficznych ustalić można okres budowy co najmniej na I połowę XVIII wieku. Chata prezentuje typowy dla regionu pogranicza wielkopolsko - lubuskiego typ budownictwa drewnianego - zrębowego.

Pierwotnie składała się z chałupy, obory i stodoły. Na teren skansenu przeniesiono dom z 1793 roku oraz oborę z 1798. Oba budynki ustawiono szczytem do drogi. Dom o konstrukcji zrębowej posiada węgły na zamek. Oryginalną formę prezentuje obora, ustawiona tuż za chatą, nieposiadająca ściany od strony budynku mieszkalnego, ale również niezwiązana z nim konstrukcyjnie. Obydwa budynki pokryte są dwuspadowymi dachami ze słomianą strzechą. Szczyty oszalowane zostały dekoracyjnie ułożonymi deskami.

Podobnie jak większość obiektów z regionu Wschodnich Łużyc, pochodzi z końca XVIII wieku. Pierwotnie stała w niewielkiej wsi śródleśnej, w zagrodzie, która zatraciła pierwotny układ. Obiekt w całości wykonany jest z belek sosnowych połączonych konstrukcją zrębową na zamek. Na niskich ścianach chałupy wspiera się dwuspadowy dach o ustroju krokwiowo-jętkowym. Szczyty jego oszalowano prostymi, pionowymi deskami. Połacie pokryto strzechą z trzciny.

W skład zagrody wchodzą: chałupa z Marcinowa, obora z Królowa oraz kurnik z Drożkowa. Mimo, że obiekty pochodzą z różnych wsi, na terenie skansenu utworzono z nich typowy układ wielobudynkowej zagrody łużyckiej. Przy drodze, ustawiona do niej szczytem, stoi XVIII - wieczna chałupa o konstrukcji zrębowej. Na jej ścianie szczytowej, znajdują się cztery przysłupy z ozdobnymi, łukowatymi zastrzałami łączonymi na kołki. Dach tego budynku pokryty jest strzechą.

Chałupa prezentuje przykład małomiasteczkowego budownictwa drewnianego. Obiekt pochodzący z pierwszej połowy XIX wieku usytuowany został szczytem do drogi w uliczce niedaleko rynku. Właściciele domu trudnili się rzemiosłem i usługami - od początku XX wieku do chwili przeniesienia na teren muzeum były tu usługi krawieckie. Budynek wzniesiono z drewna o konstrukcji zrębowej. Całość nakryto, podobnie jak pierwotnie, dachem dwuspadkowym, krokwiowo - jętkowym z poszyciem ze słomy żytniej.

Zagroda jest przykładem bogatego gospodarstwa z nadwarciańskich wsi. Ta wielobudynkowa zagroda składa się z chałupy, stajni, obory, stodoły, rekonstrukcji spichlerza oraz studni. Wszystkie budynki są drewniane, o konstrukcji zrębowej i występujących na węgłach "ostatkach na rybi ogon". Spichlerz posiada od strony wejścia podcień wsparty na dwóch słupach. Na wszystkich obiektach są dachy dwuspadowe, krokiowo - jętkowe, kryte strzechami za słomy, a na stodole z trzciny.

Budynek pochodzi z XVIII wieku. Pierwotnie stała w zespole budynków dworskich, gdzie pełniła funkcję gospodarczą. Obecnie usytuowana jest na niewielkim wzniesieniu, osłonięta od północy i zachodu pasmem leśnym. Na jego południowym stoku, gdzie jest najlepsze nasłonecznienie, teren przeznaczony jest na plantację winorośli. Piętrowy budynek wieży o konstrukcji szkieletowej, wypełnionej cegłą (tzw. mur pruski), wzniesiono na planie kwadratu. Widoczne są drewniane belki i przyciesie.

Chałupa z Potrzebowa (region zachodniej Wielkopolski) - jest najstarszym obiektem datowanym, przeniesionym do skansenu. Pierwotnie stała w zagrodzie chłopskiej zniekształconej późniejszą zabudową. Budynek na terenie muzeum ustawiono frontem do drogi. Obiekt składa się z dwóch części: starszej, o konstrukcji zrębowej i dobudowanej później o konstrukcji szkieletowej z otynkowanymi polami między belkami. Chałupa ustawiona jest na podmurówce z kamienia polnego i cegły.